Torenhoge kapsels, Victoriaanse etiquette en prachtige jurken. Het zijn de vaste ingrediënten van een goed kostuumdrama en wat is een beter kostuumdrama dan een verfilming van Jane Austen? Vergeet al deze clichés, want regisseur Whit Stillman gooit het met Love & Friendship, de eerste verfilming van Jane Austens Lady Susan, over een hele andere boeg. Toegegeven, de kapsels, etiquette en prachtige kostuums zijn ook hier aanwezig, maar in dit geval zullen de tranen eerder van het lachen over je wangen lopen dan van bitterzoet drama.

Regisseur Whit Stillman heeft ondertussen een indrukwekkend CV opgebouwd. Met zijn films Metropolitan (voor wie hij een Oscar® nominatie ontving voor Best Original Screenplay), The Last Days of Disco en Damsels in Distress gooide hij hoge ogen bij critici en filmfestivals. De Amerikaanse regisseur is getrouwd met een Spaanse en staat er bekend om dat hij de elite altijd zo goed weet neer te zetten. Niet alleen is hij bekend van zijn films, hij schreef en regisseerde ook de pilot van de serie The Cosmopolitans. Naast regisseur is Stillman van oorsprong journalist en schrijver. Zo schreef hij na de film The Last Days of Disco ook een roman over het verhaal. Hetzelfde geldt overigens voor Love & Friendship, waarvoor Stillman een roman schreef die verder gaat met het verhaal van Lady Susan Vernon. De roman heeft net zoveel humor als de film en vertelt het verhaal vanuit het perspectief van de neef van Sir James Martin. In de film wordt Stillman weer herenigd met actrices Kate Beckinsale en Chloë Sevigny, met wie hij eerder samenwerkte voor The Last Days Of Disco. Ondanks dat Kate Beckinsale de originele keus en inspiratie was voor Lady Susan Vernon, blijkt ook dat Sienna Miller (vanwege een andere financierder van de film) eventjes een optie was. Maar nadat Stillman en de oorspronkelijke financier hun wegen scheiden, wordt Kate uiteindelijk toch gecast. En dat is maar goed ook, want de actrice geniet zichtbaar van het spelen van haar vileine personage! Naar aanleiding van de release van Love & Friendship op 26 mei in de Nederlandse filmtheaters spraken we de regisseur over de film en zijn aankomende projecten.

Hoe kwam u erop om een kostuumdrama te maken, en dan helemaal een verfilming van een relatief onbekendere Jane Austen roman?
“Dat was precies de reden. Ik vind het leuk om iets toe te voegen aan de filmboekenplank van Jane Austen en ik ben eerder benaderd als mogelijke regisseur voor andere Jane Austen verfilmingen. Maar ik vond dat altijd al geweldige romans en het leek me niet interessant om een 90-minuten durende film te maken van een Jane Austen roman terwijl ik de roman al geweldig vond. In dit geval, kon ik iets toevoegen door dit boek te nemen. Ik bedoel, dit boek is zoals geen ander Jane Austen boek, omdat het pure komedie is. Het is helemaal geestig. Ze is altijd wel geestig, maar normaal gesproken is het vooral geestig in de context van een romantisch verhaal. Maar de roman zelf is taai om te lezen. Het is erg ouderwets en verouderd. Het is een briefroman en eigenlijk vrij saai. Dus voor de film wilde ik juist die komische aspecten eruit halen en die optimaal uitlichten. Dat is het ideaal. Tot zover gaat het erg goed met de film, hij doet het erg goed. Hij is vertoond in Rotterdam (het Internationaal Film Festival Rotterd, red.) en we zijn daar eerder geweest met andere films en ik vind dat het Rotterdamse publiek vrij hard kan zijn over komedies, eigenlijk. Over filmfestival komedie bedoel ik dan, het is nogal een serieus filmfestival. Dus ik was een beetje nerveus om de film daar te vertonen, maar het was een geweldige screening en Cinéart zag mijn film daar. Ik heb nog nooit een bioscoop distributie gehad in Nederland dus dit is mijn eerste keer. Ik ben dus erg blij dat we de screening in Rotterdam hebben gedaan, het is magnifiek.”

Love & Friendship is opgenomen in maar liefst 26 dagen, uitzonderlijk kort voor een film. Wanneer we hem vragen naar deze bijzondere prestatie vertelt hij lachend dat het allemaal om budget draaide. Hij heeft zelf geïnvesteerd in de film en al zijn vrienden ook, dus het moest een succes worden.
“Het begon als een draaischema van 27 dagen, maar uiteindelijk hebben we het in 26 dagen kunnen doen, zodat we eventueel ruimte hadden om uit te lopen. De financierders bleven maar zeggen dat ik een extra dag moest nemen en ik bleef maar weigeren. Op een gegeven moment waren er twee dagen waarop het enorm belangrijk was dat alles in één dag werd geschoten. Bijvoorbeeld vrijdag 13 februari, wat we allemaal Stephen Fryday noemde, omdat we Stephen alleen die dag hadden. Dus we moesten alle scènes met Stephen Fry op die dag doen. En hebben we ook echt het uiterste uit die dag gehaald. En een andere dag bedachten we hoe makkelijk het zou zijn als we de grote dansscène en de bruiloftscène op één dag zouden filmen, omdat we toch al alle figuranten en kostuums hadden en dan hoefden we die niet nog eens te huren. Maar die twee dagen hebben we dus enorm veel kunnen doen en daarom waren we uiteindelijk één dag eerder klaar.”

Op de vraag waarom hij het zichzelf extra moeilijk lijkt te maken, antwoordt hij ernstig dat dat zeker niet het geval is. “Ik ben me erg bewust van het budget. En de film moet een succes worden. Een manier om de film een succes te maken is om niet over je budget heen te gaan. En ik weet dat ik graag geld uitgeef aan de post-productie. Ik ga vaak over het budget heen met de montage en muziek, om het perfectioneringsproces heel belangrijk is. Ik heb eerder films gemaakt met wat wel een eindeloos opnameschema lijkt en nu drie films met een strak opnameschema. Ik heb gemerkt dat ik gewoon beter werk doe onder druk.”

Hoe was het om weer met Kate Beckinsale en Chloë Sevigny te werken?
“Nou, dat was heel fijn. Ze zijn erg verschillend in hoe ze werken. En dat is goed, omdat het als schrijver/regisseur erg fijn is dat wanneer zich een probleem voordoet, je materiaal kunt toevoegen aan het verhaal. Zo was Chloe bijvoorbeeld allergisch voor een bepaald soort make-up en haar ogen waren enorm rood en huilerig. Toen vroegen we ons dus af of we wel konden filmen met Chloë. Maar we hadden toen een buitenscène gepland waar de camera vrij veraf stond en ik heb toen speciaal een dialoog geschreven waarin Chloë’s personage vertelt over haar man en ze dingen zegt als “Mr. Johnson is zo gemeen tegen me, ik kan het bijna niet aan”. En was heel erg leuk en ze vond het erg leuk om te doen. She’s a good sport. En Kate daarentegen is heel erg goed voorbereid. Twee maanden voor de opnames kreeg ik ineens allerlei smsjes met vragen als, waarom gebeurt dat daar, waarom is dat zo? Hoe kan het dat ze zoveel geld heeft in deze scène? En daardoor moest ik echt goed gaan nadenken en keuzes maken over welke scènes wel en niet konden blijven. En de scènes die mochten blijven daar moest dan iets aan toegevoegd worden. Dus ze zijn erg verschillend. Chloë leeft meer in het moment, ze is er, ze is echt. En Kate is meer voorbereid en *maakt schietgeluiden om directheid uit te beelden*. En het weerspiegelt hun personages in de film, want Kate had tonnen dialogen en leert dat echt grondig uit haar hoofd en wanneer ze op de set komt dan *maakt weer schietgeluiden* knalt ze ze er gewoon uit. “

We merken op dat ze enorm lijkt te genieten van de rol van Lady Susan.
“Ze is heel goed in komedie. Ik heb actrices ontmoet die fascineren leken en interessant en ik dacht dat ze goed zouden zijn in komedie, maar dan zeiden ze dat ze verschrikkelijk waren in komedie. En ik begin toch wel te merken dat sommige acteurs die denken dat ze alles kunnen doen, het gewoon niet hebben voor komedie. Kate heeft het wel. Big time.”

Kunt u nog iets meer vertellen over de rest van de casting. Tom Bennet is geweldig bijvoorbeeld, hoe is dat tot stand gekomen?
“Tom Bennett was opmerkelijk, want het was voor het eerst in mijn carrière dat ik een rol had waar drie acteurs geschikt voor waren. Normaal gesproken zoek en zoek je totdat je een acteur vindt die geweldig is. Ik weet niet zozeer of het is dat er maar één acteur is die het perfect kan doen, of dat het is dat je gewoon zo blij bent dat je iemand vindt die het goed kan doen dat je stopt met zoeken. Waarschijnlijk een combinatie van de twee. In dit geval waren er dus drie acteurs die erg interessant waren, maar er was iets aan Tom Bennet dat me in vervoering bracht. En godzijdank heb ik hem gecast want hij heeft briljant werk geleverd. We hadden een nogal moeilijke repetitie vlak voor de opnames in Dublin. We kwamen maar moeilijk door het script en ik maakte me aardig zorgen. Maar toen was daar ineens een laptop met Tom Bennet zijn gezicht erop en eindelijk liep die scène en het was gewoon hilarisch. Iedereen was opgelucht en zei, oké dit is een grappige film. En zo kwam het dat ik maar scènes bleef schrijven voor Tom. Op een dag kwam hij enkel kostuums passen en ik had wat materiaal wat we met hem konden filmen. Toen wilden we Kate erbij om een scène op te nemen waarin wordt uitgelegd waar Lady Susan het geld vandaan haalt om weer naar Londen te gaan. Maar dan zou Kate weer in een ander kostuum moeten en dat zou te lang duren. Dus wat we hebben gedaan is dat we Kate achter de deur hebben gezet en Tom ervoor, waarbij we enkel Tom filmden en belichtten. Dat zit in de film en het is een van mijn favoriete stukjes.”

Wanneer we Stillman vragen naar andere projecten die op de planning staan, weet hij bijna niet waar hij moet beginnen, zo enthousiast is hij.
“Toen ik The Last Days of Disco had gedaan heb ik naderhand een roman geschreven, maar die kwam pas twee jaar later uit. Het is een van de redenen waarom ik zo veel jaren geen films had gemaakt. Deze keer wilde ik een roman schrijven die tegelijkertijd uitkwam (de roman Love & Friendship, red.). Dus in mei komt een roman uit, hij wordt uitgegeven in Londen en New York. In Londen wordt hij zelfs uitgegeven door Jane Austens uitgever, John Murray Press. We zullen waarschijnlijk geen Nederlandse uitgever hebben voor de release, maar de Engelse versie is vanaf mei verkrijgbaar. Het is een roman gebaseerd op de film, maar dan gaat het nog verder. Het wordt verteld door haar neef die ook Sir James Martins (de rol van Tom Bennet) neef is. Hij is een beetje van hetzelfde kaliber als Sir James, dus nogal onnozel. Hij vertelt over zijn geweldige tante Lady Susan en hoe ze kwaadaardig is bespeelt door de DeCourcy familie, dus het is de wereld op z’n kop.

Ook deed ik tussen The Last Days of Disco en Damsels in Distress een pilot serie voor Amazon. Chloë Sevigny speelt erin en Adam Brody ook, het heet The Cosmopolitans. Het gaan over expats in Parijs. Ik heb het schrijven van nieuwe afleveringen uitgesteld vanwege Love & Friendship, maar nu ben ik de andere afleveringen aan het schrijven. Ik weet nog niet of het gefilmd zal worden, maar ik schrijf het.”

Tot slot, we lazen een aantal Britse reviews waarin werd gezegd dat Jane Austen trots zou zijn op uw verfilming. Wat denkt u?
“Dat hoop ik echt. Dat is wel het streven.”

Over Love & Friendship
Love & Friendship is een vilein en fris liefdesdrama gebaseerd op Jane Austens nooit eerder verfilmde brievennovelle Lady Susan. Lady Susan (Kate Beckinsale) trekt tijdelijk in bij haar schoonzus. Samen met haar Amerikaanse hartsvriendin Alicia (Chloë Sevigny) bekokstooft ze sluwe plannetjes om zichzelf en haar dochter aan een echtgenoot te helpen. De mannen in haar leven blijven blind voor haar doortrapte gedrag. Regisseur Whit Stillman (Metropolitan, The Last Days of Disco) geeft het oer-Britse verhaal een bruisende impuls. Love & Friendship draait vanaf 26 mei in de Nederlandse filmtheaters. De gelijknamige roman Love & Friendship is nu verkrijgbaar in de Engelstalige versie.

Met dank aan Way to Blue voor het sturen van dit leuke interview!